In het land van Poetin, vodka en norse vrouwtjes

Mei 14, 2015
In tegenstelling tot de meeste Russische steden behoudt Irkoetsk authentieke houten gebouwen naast appartementsblokken uit het Sovjet-tijdperk © www.monkeyshrine.com
In tegenstelling tot de meeste Russische steden behoudt Irkoetsk authentieke houten gebouwen naast appartementsblokken uit het Sovjet-tijdperk © www.monkeyshrine.com

Vijf maanden leven en studeren in de Russische kou. Het is niet wat de meeste studenten zich bij hun semester in het buitenland voorstellen. Voor Lore Mertens (Master Tolken Duits-Russisch) en Alexander Colin (derde Bachelor Engels-Russisch) lag dat anders. Sam Aerts, MultiKULti sprak met hen over hun avontuur in Moedertje Rusland.

‘De mogelijkheid om een semester in Rusland te studeren was de reden waarom ik voor deze opleiding gekozen heb.‘ Alexander was nog nooit in Rusland geweest, maar voor hem stond het al lang vast dat hij dit academiejaar zou gaan. Lore daarentegen was wat minder enthousiast. Zij wou eigenlijk het liefst naar Duitsland op Erasmus gaan, maar kreeg haar eerste keuze niet en moest zich daarom met de universiteit van Irkoetsk in Siberië tevredenstellen.

Ze koos wel heel bewust Irkoetsk als eerste Russische bestemming. ‘In Siberië spreekt de bevolking geen Engels en ik wou iets speciaals doen. Naar Moskou kan je nog altijd gaan.‘ Voor Alexander was vijf maanden Siberië een brug te ver. Hij deed zijn eerste langdurige Ruslandervaring liever in de hoofdstad Moskou op.

‘Eerste weken elke dag geweend‘
Beiden houden ze geen goede herinneringen aan hun aankomst in de luchthaven van Moskou over. Daar bleek niemand Engels te spreken of het ook maar te proberen. ‘Mijn moeder was met me meegegaan om te kijken waar ik terecht zou komen, maar zij spreekt geen Russisch. Toen ze zonder mij erbij aan de paspoortcontrole ondervraagd werd, stond de wanhoop op haar gezicht af te lezen’, herinnert Alexander zich.

Ondanks een probleem met haar bagage en een lange zoektocht naar de juiste gate geraakte Lore dan toch op haar zes uur durende vlucht naar Irkoetsk. Toen ze ’s avonds laat, na een reis van tien uur, in het studentenhuis aankwam, kon ze haar ogen niet geloven. ‘Het was er echt klein en walgelijk. Zeker de badkamer was het ergste wat ik ooit gezien had. Ik heb de eerste weken zeker elke dag geweend en niet alleen ik, maar alle meisjes daar. Na een maand leerde ik dan met minder comfort te leven en wou ik er niet meer weg.‘

In Moskou had Alexander ondertussen minder problemen met de cultuurschok. ‘Ten eerste waren we met z’n tweeën, dus we hadden elkaar om op terug te vallen. Daarnaast weet je dat de uitwisseling maar een semester duurt. Alle dingen die je dus eventueel zouden kunnen storen, worden dan gewoon grappig.‘


Lore in Irkoetsk © MultiKULti

Lunchen met de prof
Veel tijd om zich aan te passen was er niet, want eerst en vooral moest er les gevolgd worden. Hoewel er op de lessen Russisch niets aan te merken viel, hadden Alexander en Lore enkele kritische noten bij de lessen in hun tweede taal. ‘Toen ik de docent iets in het Duits vroeg, antwoordde ze in het Russisch. Eigenlijk kon ik zelf beter die les geven’, vertelt Lore.

Russische docenten blijken ook een heel andere positie ten opzichte van hun studenten in te nemen. Alexander had soms het gevoel dat hij niet in een les zat. ‘Leerkrachten en leerlingen kwamen bijeen en leerden samen, zonder niveauverschil.‘ Lore treedt hem bij: ‘De docenten vertelden alles over zichzelf. Eén van hen was grootmoeder geworden, waarop ze van al haar Chinese studenten cadeautjes kreeg. We aten bovendien ook samen met hen.‘

‘Ze voelden de noodzaak om zich te verantwoorden‘
Tijdens de lessen hadden zowel Alexander als Lore voornamelijk contact met buitenlanders, maar daarbuiten probeerden ze zoveel mogelijk contact met Russische jongeren te leggen. ‘Wij gingen in Moskou naar polyglotcafés. Daar hebben we een heel goede vriend gemaakt, met wie we dan ook op reis geweest zijn. Hij studeerde Nederlands, dus heeft hij van ons Nederlands geleerd en wij van hem veel Russisch.‘ Lore speelde bij de lokale volleybalploeg en leerde daar Sergej kennen. ‘We deden van alles samen en ik at ook vaak bij hem thuis. Zijn ouders hadden mij als een soort van extra dochter in hun gezin opgenomen. Ik heb daar het echte Russische leven leren kennen.‘

De Belgische studenten voelden zich zeker welkom in Rusland. Lore waande zich soms zelfs een ster in Irkoetsk. Voor één van Lores Russische vrienden was de buitenlandse aanwezigheid ook een verademing. ‘Ik ontmoette er een student Duits die in het Russische gedeelte van ons studentenhuis woonde en homoseksueel was. Hij durfde dat niet aan zijn Russische vrienden te vertellen, maar bij ons kon hij echt zichzelf zijn.‘

Homoseksualiteit is maar één van de thema’s die de laatste jaren de spanningen tussen Rusland en het Westen steeds verder doen oplopen. Het viel Alexander op dat ook veel jongeren het regime van president Poetin ondersteunen. ‘Dima – ook een homo – was het weliswaar niet helemaal eens met het beleid rond homoseksualiteit, maar voor hem was de Krim Rusland. Dat stond buiten kijf.‘

Hij merkte dat iedereen het over politiek wilde hebben. ‘Omdat ze ervan uitgingen dat wij er misschien anders over zouden denken, voelden ze de noodzaak om zich te verantwoorden en ons te overtuigen.‘ Toch zette dat geen domper op de goede sfeer. ‘Voor een diepgaande politieke discussie was onze woordenschat gewoonweg niet uitgebreid genoeg’, besluit Alexander lachend.


Alexander met zijn vriendin in Moskou © MultiKULti

Oppassen voor oude vrouwen
Na vijf maanden zat hun verblijf erop. Zouden ze hun uitwisseling over willen doen? Alexander alleszins wel. ‘Als ze mij nu zeggen dat ik in Moskou mijn jaar mag afmaken, dan ben ik meteen weg.‘ Lore klinkt meer genuanceerd. ‘Ik weet niet of ik me opnieuw aan Siberië zou kunnen aanpassen, maar ik zou zeker nog eens naar een andere stad in Rusland willen gaan.‘

In elk geval hebben ze ter plaatse hun beeld van Rusland en de Russen kunnen bijstellen. Iets wat meer mensen volgens hen zouden moeten doen. Volgens Alexander zijn Russen bijvoorbeeld echt niet allemaal alcoholverslaafd. Sommigen drinken zelfs helemaal niet.

Lore vindt wel dat het toeristen niet altijd gemakkelijk gemaakt wordt, vooral in de hoofdstad Moskou. ‘De dienstensector heeft – zo lijkt het – twintig jaar stilgestaan. Je zou je bijna verontschuldigen omdat je iets wilt kopen’,merkt Alexander op. ‘Op straat zijn de mensen wel behulpzaam, maar we moesten toch oppassen met oudere vrouwen, want die zitten meestal achter de loketten.‘

‘Als je ze eenmaal kent, zijn Russen heel open en vriendelijke mensen‘, besluit Lore. ‘Ze zouden je alles geven. Daarom is Rusland voor mij een tweede thuis geworden.‘ Een uitspraak waar ook Alexander akkoord mee gaat.

Sam Aerts

Vorig artikel Samen slimmer
Volgend artikel Taalcarrousel Russisch Gent

Maart 2024

Ons steunen

Deel je Trakteer ons op een 
Spasibo bestaat zonder geld, maar niet zonder inspanning. Vind je een artikel leuk? Doneer voor een vrijwilligersvergoeding van je favoriete auteur. Elke cent telt!