Ik word wakker van een luidruchtig “gesprek” tussen Viktor en de man die me om een vuurtje vroeg. Ik meen te begrijpen dat deze laatste er voor vandaag genoeg van heeft. Probeert Viktor hem te overtuigen toch nog een beetje verder te werken? Ik vang de flarden van het gesprek op vanuit het huisje en mijn vermeende begrijpen wordt dus niet ondersteund door beeld. Ik hecht er beter maar niet te veel waarde aan.
Ik richt me op en rek me uit. Olga vraagt me of ik aan het slapen ben. Nu niet meer dus. Ze vraagt me of ik zin heb de rivier te zien. Als de spoorweg ervoor zorgt dat dit dorp een levendig dorp blijft, dan heeft de rivier ervoor gezorgd dat hier ooit een dorp ontstond. De spoorweg is pas in de jaren zestig aangelegd. Het dorp is hier al veel langer. Ik noem het een levendig dorp omdat er hier nog mensen van alle leeftijden wonen. Ik zag ouderen – die volgens Olga toch het grootste deel van het dorp uitmaken – maar ook een beperkt aantal twintigers, dertigers en veertigers. Wel zag ik relatief veel kinderen en jongelingen. Olga vertelt me dat in het dorpje aan de voorgaande halte nog maar twee mensen – старики / oudjes – permanent wonen. De andere huizen fungeren als datsja en worden enkel in de zomermaanden bewoond. In het dorpje aan de volgende halte zou het nog erger zijn: daar is helemaal geen permanente bewoning meer en tref je enkel in de zomer mensen aan. Waarom dit dorp wel en de andere niet levendig blijven, daarop kan Olga geen antwoord geven.
De rivier is vlakbij maar zonder Olga zou ik haar wellicht niet gevonden hebben. Ze bevindt zich nog dieper het bos in. Dat we ons nu diep binnen het territorium van menslievende bloedzuigers bevinden, laat zich onmiddellijk voelen. Wat past een mens zich toch snel aan: al na een paar minuutjes sla je enkel nog (instinctief) wanneer ze je daadwerkelijk prikken. Olga en ik grappen dat ook zij het recht hebben te eten en een gelukkig leven te leiden. Een paar seconden later – na een blijkbaar dodelijke slag – voegt ze er glimlachend aan toe dat hun geluk soms van heel korte duur is.
Het dichte dennenbos opent zich plots. De Kizir is veel indrukwekkender dan ik me had voorgesteld. Veel breder maar ook veel krachtiger. Mijn fantasie hier in open water te kunnen zwemmen, die mag ik opbergen. Wanneer we dichter naderen, merk ik dat de Kizir aan de rand beduidend minder snel stroomt. Als je dicht bij de oever blijft, moet het volgens mij wel mogelijk zijn. Maar is het dan wel diep genoeg? Ik vraag het aan Olga en zij verzekert me dat de mensen hier in de rivier zwemmen. Ik heb moeite het te geloven en ga me er nog niet aan wagen. Om mijn ongeloof te milderen voeg ik eraan toe: “misschien later op de dag”.
Een beetje verderop ligt een smal bootje met een stevige ketting vast aan een boom. Volledig zelf gemaakt door Viktor, vertelt Olga me. Het bootje prikkelt mijn fantasie. Als je je van hier af door de stroom laat meevoeren, bereik je na 50 à 60 kilometer de rivier Toeba. Deze mondt op haar beurt na zo’n 120 tot 140 km uit in de Jenisej. Als je je ook door deze laat meevoeren, bereik je na 250 tot 270 kilometer de stuwdam van Krasnojarsk.
“Aan de overkant van de rivier, daar begint de taiga”, vertelt Olga me. “Daar leven beren. Heel af en toe steken ze de Kizir over maar ze blijven nooit lang aan deze kant van de rivier.”
Tekst en foto: Lieven Vandenhole
