De republiek Altaj is een – voornamelijk voor Russen – populaire toeristische bestemming. Ook hier heeft het toerisme schadelijke neveneffecten. Een overaanbod aan verblijfplaatsen – gaande van betalende wildkamperen-sites over gasthuizen tot westerse hotels. Een te grote toeristisch voetafdruk. Op een van de spontaan ontstane campings een stinkend rottende berg aan door “natuurmensen” achtergelaten afval. Een proberen uit alles geld te slaan... Bergpassen die omwille van het schitterende uitzicht uitnodigen eventjes halt te houden, huisvesten markten waar “exclusieve” toeristenhebbedingetjes worden aangeboden.
Is het duidelijk dat we op weg zijn naar één van dé toeristische trekpleisters van de kraj? Chemal ontstond in 1842 als nederzetting toen 30 boerenfamilies uit Biejsk zich hier vestigden. De Johannes de Theoloog-kerk op een piepklein eilandje midden in de rivier Katoen is één van de twee voornaamste bezienswaardigheden. Een veiligheidsmedewerker waakt erover dat maximum vijftien toeristen tegelijk de wiebelende hangbrug naar het eilandje betreden. Pas na het terugkeren van een groep bezoekers wordt de volgende groep toegelaten.
Via een bos- annex bergpaadje bereik je de voormalige waterkrachtcentrale van Chemal. Deze kleinschalige waterkrachtcentrale werd in 1935 door Goelaggevangen gebouwd op de rivier Chemal net voor deze de Katoen vervoegt. Na een defect in de machinekamer werd ze in 2011 buiten gebruik gesteld maar de plannen om haar opnieuw te activeren krijgen stilaan vorm. Om de dam te betreden moet je een stoel voorbij: betalen dus. Rondom de waterkrachtcentrale een pretpark van winkeltjes, hapjeskramen, een schietkraam, een kabelbaan... Gelukkig is het een regenachtige dag: het koppenlopen valt mee.
Eens weg van de toeristisch drukte slinkt het aanbod aan overnachtingsmogelijkheden snel. Zullen we een slaapplaats vinden voor de nacht ons volledig inhaalt? Aan dit zichtbaar gesloten hotel enkel een telefoonnummer. Deze keer hoeven we niet lang te wachten op de gastheer. De grote poort van het met aluminiumplaten omheinde terrein naast het hotel opent. Ze hebben een vrije kamer. We mogen het terrein op met de wagen. De vier kamers zijn prefab-containerdoosjes. In elk van de containers twee tweepersoonsbedden, een tafel en twee stoelen. Aan de gemeenschappelijke lavabo onder een afdakje kan je je wassen. Er is zelfs warm water. Twee gemeenschappelijke toiletten. Nu ja toiletten: een gat in de grond met een plank erboven, in een hutje aan de rand van het terrein. En het echte hotel waar het telefoonnummer hing en dat in de omheining is ingesloten? Daar is geen teken van leven te bespeuren.
Over de gemeenschappelijke buitenruimte onder het afdak naast onze prefabcontainer kan dat niet gezegd worden. Hoe kan een eenzame man zo veel kabaal maken? Dankzij de moderne technologie kan je zelfs in dit godvergeten gat luidruchtig je stem laten horen. Na ontelbare pogingen weg te woelen van de buitenwereld wint de ergernis het van de afwezigheid van enige moed. Hoewel opgefokt toch maar proberen hem uiterlijk kalm te benaderen. In mijn gebrekkig Russisch slaag ik erin onze aangeschoten maar ook reusachtige Rus duidelijk te maken dat wij willen slapen en dat zijn gesprek ons dat verhindert. Tot mijn verbazing verontschuldigt hij zich. Hij beëindigt zelfs zijn telefoongesprek!
De volgende morgen wanen we ons bij de eerste bergpas opnieuw in een toeristische hotspot. Het is nog te vroeg om al echt druk te zijn. Van de toeristenmarktkraampjes zijn enkelen nog maar pas open, worden anderen nog bevoorraad. We wandelen de markt voorbij en eens we die niet meer horen, genieten we van het uitzicht. Zie ik dat goed? Ligt daar rechts van onze toekomstige weg een wagen in de ravijn? Toch maar goed opletten vandaag. Rijden in de bergen kan gevaarlijk zijn.
Tekst en foto's: Lieven Vandenhole
