Tijd, 7

Mrt 2, 2018
Nieuwe spoorwegbrug over de Ob
Nieuwe spoorwegbrug over de Ob

Ik vertelde vroeger al over de twee rivieren die westelijk Siberië van zuid tot noord doorklieven. Het kruisen van de ene – de Ob – was een van de grootste uitdagingen bij de aanleg van het westelijk deel van de Trans-Siberische spoorweg. Voor de bouw van een brug over de Ob werden vier mogelijke locaties grondig onderzocht. Hoewel er initieel werd van uitgegaan dat de brug sowieso in Tomsk – eind 19de eeuw het belangrijkste commercieel centrum langs de Ob – zou worden gebouwd, werd gekozen voor een zuidelijkere locatie. Deze keuze liet toe het Trans-Siberische spoorwegtraject 120 à 140 kilometer in te korten.

Het is deze keuze die aan de basis ligt van wat nu de derde grootste stad van Rusland is: Novosibirsk. In 1893 werd een nederzetting opgericht voor diegenen die de brug zouden bouwen. Nog geen zeventig jaar later wonen er al meer dan een miljoen mensen. En dus ook hier opnieuw het belang van het spoor dat in Rusland zo vaak een stad maakt of kraakt.

Vanaf onze eerste uitgewisselde blik is er een klik. Een klik die best kan samengevat worden in de eerste woorden die je tot me sprak. Het is fel aan het regenen en niet het volledige ellenlange perron beschikt over een afdak. Wanneer ik eindelijk “mijn wagon” heb gevonden, sta jij daar samen met je collega-wagonverantwoordelijke onder een piepklein stukje afdak. Je ziet mijn aarzeling om jullie gesprek te verstoren en zegt flirterig glimlachend: “kom maar dicht bij ons staan”. De eerste woorden van de hele reeks die we er die nacht nog zullen uitwisselen.

Lieven Vandenhole
Lieven Vandenhole

Derde reis met een beddentrein. Opnieuw koos ik voor een platzkart. Ik heb nooit gekozen voor een gelijkvloers- of eersteverdiepsbed. Steeds was mijn bed op het eerste verdiep. Vandaag begrijp ik waarom de gelijkvloersbedden gegeerd zijn. Op mijn vorige treinreizen was er wel altijd een leeg plaatsje. Vandaag echter rijdt de trein met volle bezetting. Hoewel het pas 20 uur is, is het gelijkvloersbed al opgemaakt en bemand, eigenlijk bevrouwd. Dit betekent dat ook ik geen andere keuze heb dan mijn bed op te zoeken. Acht uur ’s avonds is wel heel vroeg. Ik besluit wat te lezen in het restaurantgedeelte van de trein. Daartoe moet ik vele wagons doorlopen. In de coupés waarvan de deuren openstaan, zie ik huiselijke taferelen. In één coupe: op tafel een zo uitgebreid diner dat het er op lijkt alsof er wil gepronkt worden met zijn rijkdom. In een andere coupé een gezin met twee kinderen dat samen kijkt naar een DVD. Coupés lijken luxueuzer. Als ik kan kiezen tussen opgesloten zitten in een huiselijk tafereel en de onpersoonlijke menigte van een platzkartwagon is de keuze snel gemaakt.

Het restaurant is veel kleiner dan verwacht. Twee tafeltjes waarvan er één bezet is door een etend koppel. Het andere tafeltje wordt voor anderhalf uur het mijne. Niet dat er nog veel gegadigden zijn. Twee keer krijg ik kort het gezelschap van een man die niet zonder bier kan.

Mijn wagonverantwoordelijke. Bijna vier dagen doet de trein over de verbinding Severobajkalsk-Moskou. Acht dagen werk en woon je dus op deze trein. Wanneer je taken worden overgenomen door je collega-wagonverantwoordelijke trek jij je terug in een halve coupé in het servicegedeelte van de wagon. Twee eenpersoonsbedden boven elkaar. Het bovenste is het jouwe. Het is je enige eigen ruimte gedurende acht lange dagen.

Gedenkplaat voor nieuwe brug
Gedenkplaat voor nieuwe brug

Jouw taken zijn velerlei. Je controleert de tickets bij het opstappen en je helpt je passagiers hun plaats te vinden. Eens de trein opnieuw rijdt, deel je de lakens uit aan diegenen die de hele nacht op de trein zullen doorbrengen. Je verkoopt snoepgoed, eten, souvenirs …. Je opent de deuren bij het halt houden en vergewist je ervan dat de rokers op tijd terug aan boord klauteren. Midden in de nacht kuis je die stukjes vloer die niet zijn ingenomen door de veelvuldige bagage. Je maakt de vuilbakken leeg. Je deelt niet enkel letterlijk maar ook figuurlijk de lakens uit. Een jongeman die tijdens een korte halte vanuit het venster een sigaret rookt, wordt herinnerd aan de federale wet die dit verbiedt. Een gezin met jonge kinderen dat bij het opstappen nogal luidruchtig is, wordt door jou aangesproken. Het is midden in de nacht en heel wat mensen proberen te slapen. Ze moeten het dus stiller aan doen. Je wekt je reizigers ruim voor ze op hun bestemming aankomen. Je houdt een alleen reizende man gezelschap…

Tekst en foto's: Lieven Vandenhole

Lees het Dagboek uit Rusland

Vorig artikel Kirill Medvedev & Nikolay Oleynikov
Volgend artikel De galgenliederen van Sofia Gubaidulina

Maart 2023

Ons steunen

Deel je Trakteer ons op een 
Spasibo bestaat zonder geld, maar niet zonder inspanning. Vind je een artikel leuk? Doneer voor een vrijwilligersvergoeding van je favoriete auteur. Elke cent telt!