Aan mijn amper vier woorden tellende vraag heeft hij genoeg om te weten dat ik een buitenlander ben. Hij antwoordt door me met gebarentaal op sleeptouw te nemen. Hoewel maar een paar tientallen meters verwijderd had ik het zwembad zonder zijn hulp nooit gevonden.
Ik ben enigszins vertrouwd met de lokale zwembadprocedures. Toch word ik verrast. De onthaalbediende vraagt me mijn waardevolle spullen – paspoort, portefeuille, sleutels, … – aan haar te geven. Na een korte aarzeling – een gezonde achterdocht is mij niet vreemd – ga ik mee in haar verhaal. Ze steekt mijn spullen in een genummerd plastic mapje en overhandigt me een armbandje met identiek nummer en een jeton. Het plastic mapje wordt daar, zo zegt ze wijzend naar een imposante kluis, opgeborgen. Waar bij ons de afwezigheid van menselijke tussenkomst als geruststellend geldt – je bergt je spullen zelf op in een locker waar niemand anders toegang toe heeft – moet hier juist haar tussenkomst me geruststellen.
Ook in het volgende opzicht verschillen sommige Russische zwembaden van de onze. Je kan niet om gelijk welk uur aankomen en dan meteen aan het zwemmen gaan. Een zwembeurt begint op het uur en eindigt drie kwartier later. Kom je om 16u15 aan dan kan je, rekening houdend met de tijd nodig om te betalen en je om te kleden, nog maximaal twintig minuten zwemmen. Indien je dit te kort vindt voor een degelijke zwembeurt zit er niets anders op dan te wachten tot het begin van de volgende zwembeurt.
Wanneer in de omkleedruimte blijkt dat de kleerkastjes afgesloten kunnen worden als je maar je eigen slotje meebrengt – wat ik deed – komt de achterdocht opnieuw even aan het venster van mijn bewustzijn tikken. De onderhoudsman die me aan het onthaal al opmerkte, spreekt me aan. Hij probeert me kort de regels en gewoonten van een zwembadbezoek uit te leggen. Verplicht douchen voor je het zwembad betreedt. De jeton die je kreeg aan het onthaal, afgeven aan de redster. Zij zal jou vertellen in welke baantje je hoort te zwemmen. Pas wanneer zij de bel luidt, mag je het water in.
De redster doet precies wat hij vertelt. Ze wijst me een baantje aan, draagt me op nog even te wachten, luidt tot op de seconde exact om 16 uur de bel. Zwemmen maar.
Na het zwemmen knoopt de onderhoudsman – Sergej is zijn naam – opnieuw een gesprek aan. Hij woont al zijn hele leven in Novosibirsk en zou graag weten hoe België eruit ziet. Heb ik geen foto's op mijn telefoon? Ik moet hem teleurstellen. Wanneer ik mijn zwembroek en handdoek in mijn rugzak wil opbergen, vraagt hij me even te wachten. Hij komt terug met een plastic zak. Helemaal proper, zodat je overige spullen niet nat worden. Ons eerste gesprek eindigt met zijn uit het niets komende woorden: “Zie je wel dat wij gewone mensen zijn, dat we helemaal niet oorlogszuchtig zijn.” Denkt hij dat “wij”, “hen” zo zien? Waarom denkt hij zo? Heeft hij gelijk?
Te voet op weg naar huis merk ik dat het huis, dat ik gisteren nog zo hadden willen kopen, vandaag tot puin is herleid. Voorbijgangers kijken naar wat ik fotografeer. Een van hen spreekt me aan. De oma spreekt traag, gearticuleerd, voornaam. Of ik het verleden vastleg? Dat alles razendsnel verandert, dat het nochtans een degelijk huis was dat wellicht plaats moet maken voor nog maar eens een appartementsblok zonder ziel.
Tekst en foto’s: Lieven Vandenhole
