Matrjoshka opent eerste Russische school in Izegem

Sep 4, 2017
Russische school Matrjoshka
Russische school Matrjoshka

Op 2 september opende een nieuwe Russische zaterdagschool voor tweetalige kinderen zijn deuren in de lokalen van Sint-Rafaëlsschool in Izegem. Deze school is een initiatief van de vereniging Matrjoshka, die al zes jaar Vlamingen en hun nieuwe Russischtalige buren helpt om elkaar beter te begrijpen door o.a. optredens, feesten en andere sociale evenementen te organiseren. Dit schooljaar komt hun droom uit om ook kinderen van de Russischtalige gemeenschap in beter en regelmatig contact te kunnen brengen met hun achtergrond. ‘Zonder wortels kan je niet groeien’, zegt de directeur van de school Tatjana Polechuk.

‘Kennen jullie magische woorden in het Russisch?’ – maakt een meisje met blauw haar een 50-tal mensen, kinderen en hun ouders, nieuwsgierig. Dit speelse lesje gaat eigenlijk over ‘spasibo’ (bedankt) en ‘pozhalujsta’ (alsjeblieft). Het meisje is Malvina, een personage uit het sprookje ‘Buratino’, dat is het boek van Aleksej Tolstoj en zijn klassieke Sovjet-verfilming. Buratino is hier ook aanwezig; de slechte leerling, zal hij in de loop van het feest van mening veranderen en met de rest van de kinderen vrolijk vertrekken naar het Kennisland.

Onder de versiering valt direct een vergrote kopie van het al iconische voor alle Russischtaligen ABC-boekje ‘Boekvar’ op. Hiernaast staat ook een bundeltje gedichten van Aleksandr Poesjkin, wiens rijmen vandaag ook in het Nederlands klinken. Matroesjka’s, de meest herkenbare symbool van de ‘Russischheid’ is hier ook, maar dat is dan ook ‘het handelsmerk’ van de vereniging en van de school. Wat vandaag op het podium te zien en te horen is, doet de ouders zeker aan hun eigen schooldagen denken. ‘Kijk zoon, je papa had dezelfde cursussen op school’, – merkt inderdaad één van de ouders luid op.

Dubbel zo rijk
Het gaat hier echter niet over de erfenis van het Sovjet-tijdperk. De standpunten van de school zijn complexer dan dat. Het doel is een voorproefje van de cultuurcode verder in de generaties door te geven en een brugje aan te leggen over de jaren en landen. Zodat een Vlaamse Rus met de moppen van een Rus uit Vladivostok kan lachen en omgekeerd.

‘We willen voornamelijk de interesse opwekken voor de Russische taal en cultuur, want deze kinderen zijn al als Vlamingen geboren en opgevoed. Met de tweetalige afkomst hebben ze een kans om hun culturele bagage dubbel zo rijk te maken en het is aan hen om te beslissen wat ze daar later mee willen doen. Onze taak als ouders en pedagogen is hen dit vermogen niet af te pakken en het zo goed mogelijk te laten bewaren’, – zegt Tatjana Polechuk, de directeur en een van de leerkrachten van de school. De interesse is er al. 27 kinderen zijn al ingeschreven voor het eerste leerjaar en er staan nog 17 op de wachtlijst.

Wat met de integratie?
Tatjana is ook een ondervoorzitter van IDeeraad, de Izegemse advies- en participatieraad die werkt rond het thema integratie en diversiteit. Daar zorgt ze voor de vlotte samenleving en samenwerking van alle nationale gemeenschappen in de stad, niet alleen voor de Russischtaligen, en ze heeft een professioneel inzicht in de problematiek.

‘De eerste reactie van de stad was negatief, men had de indruk dat het een stap achteruit was, weg van integratie, maar het is ons toch gelukt om aan te tonen dat dit juist deel is van de ontwikkeling van het culturele bewustzijn. Hoe kun je diversiteit leren respecteren als je je eigen cultuur en achtergrond weigert en niet kent?’

Ze werkt ook als begeleidster in het kinderdagverblijf ‘Engelbewaarder’ (Izegem) en voedt dus ook succesvol jonge Vlamingen op. De rest van haar tijd is ze bezig met Matrjoshka. Haar gezin zucht maar geduldig, wanneer er nog een doos met materiaal voor interculturele feesten in de garage belandt; maar het is toch moeite waard, want de vriendenkring telt al meer dan vijfhonderd mensen uit de streek. Kunstenaars en zaakvoerders, pedagogen en ingenieurs, mannen en vrouwen, jong en oud, en ja, Russischtaligen en Vlamingen. Ze worden allemaal als een magneet aangetrokken door haar gedrevenheid.

Weten wie je bent
Veel van Matrjoshka medestanders delen ook dezelfde waarden. Het zijn dan ook allemaal mensen die door hun eigen ervaringen als ‘vreemdeling’ de nationale achtergrond beter kunnen begrijpen. ‘We komen van Kazachstan, en na de val van de Sovjet-Unie wilden mijn familie en ik naar Rusland verhuizen, wanneer de nationale spanningen zijn begonnen in alle voormalige Sovjet-republieken’, – vertelt Yelena Panchenko, de administrator van de nieuwe school. ‘Maar Rusland ontving ons toen ook niet, want ook daar waren we opeens ‘vreemd’ geworden. Voor Rusland waren we Kazachen, voor Kazachen waren we Russen, en zo vonden we geen onderdak meer waar wij thuishoorden. Zoals vele andere landgenoten zijn we een nieuw leven begonnen ergens helemaal anders, een plaats waar ze ons wel wilden ontvangen, en dat was hier in België dus’. Er zijn ook honderden andere achtergrondverhalen in de Russischtalige gemeenschap, maar het feit dat je opgroeide in een bepaalde nationale omgeving, blijkt toch niet gewist te kunnen worden uit je persoonlijkheid. ‘We identificeren onszelf nog steeds als Russisch. Dat is geen nostalgie of gebrek aan integratie, zoals mensen die dat niet goed begrijpen soms zeggen, het is gewoon het duidelijke besef van wat je bent en vanwaar je komt’, stemt Tatjana in.

Wereld als een familie
Hetzelfde betreft de kinderen, die nu in Vlaanderen opgroeien, maar hun tweetaligheid kan ook een sleutel worden om de relatie tussen landen en culturen sterker en familialer te maken. Net zoals deze van de ex-Sovjetburgers, en de leerkrachten en leerlingen van Matrjoshka tonen het goede voorbeeld.

Nataliia Rudenko, de choreografe van dienst, die vandaag meermaals een dansflashmob zo gemakkelijk kon leiden als Buratino en alle kindjes deed dansen, komt uit Kiev, ze is vlot tweetalig en beheerst Russisch en Oekraïens. In Kiev beheerde ze 13 danscollectieven en voor haar is de dans niet alleen een aspect van haar nationale cultuur, maar ook haar beroep en een vast deel van haar zelfidentificatie. Haar taak is met de taal van dans de lessen Russisch te vergemakkelijken. Behalve het emotionele welzijn, zijn dans en muziek al gekend voor positieve invloed op de ontwikkeling van de ritmische intelligentie die nodig is om talen te kunnen leren.

De Wit-Russische logopedist Tatsiana Sobal waardeert ook een juiste Russische uitspraak, ze is dan ook de juf van klas 1A. ‘Wat zijn ze toch open in vergelijking met ons!’ – bewondert ze haar kleine leerlingen. Ze is nog maar een jaar in België en zet net zoals sommige kinderen ook haar eerste stappen in de nieuwe cultuur. ‘Ik wil niet veralgemeniseren, maar ik voel al dat we veel van elkaar kunnen leren en ik kijk ernaar uit’.

De kinderen en hun ouders hebben ook elk hun eigen verhalen, die allemaal in verschillende hoeken van de voormalige Sovjet-Unie beginnen. Vier van de kinderen die zijn ingeschreven voor dit jaar spreken helemaal geen Russisch, omdat hun ouders proberen om enkel en alleen Nederlands te spreken thuis. Twee mama’s zijn in de gang aan het bespreken dat, ook al lukt het Russisch spreken thuis al vlot, het leren schrijven en lezen helemaal niet zo evident is.

De eerste leerlingen van de Russische school Matrjoshka en hun leerkrachten
De eerste leerlingen van de Russische school Matrjoshka en hun leerkrachten

Beter denken
Tweetaligheid is eigenlijk niet iets die recent ontstaan is, in de multinationale Sovjet-Unie was het een dagelijkse werkelijkheid, en in België eigenlijk ook, maar tegenwoordig wordt het voor het eerst theoretisch aangepakt. Er bestaan al onderzoeken waaruit blijkt dat tweetalige mensen minder risico lopen op Alzheimer.

‘Tweetalige kinderen denken ook meer analytisch dan hun leeftijdsgenoten en daarom worden ze in sommige scholen als hoogbegaafd beschouwd en opgeleid’, vertelt Tatjana Polechuk. Matrjoshka wil dat ook proberen en in de schooltassen die kinderen vandaag hebben gekregen als cadeau zit ook de leerstof voor zo’n soort kleine genieën. ‘Maar het is nog zoeken naar de beste aanpak, de leerkrachten van tweetalige kinderen hebben ook nog heel wat te leren’.

Naast de school lanceert Matrjoshka ook het eerste West-Vlaamse praatcafé voor volwassenen die Russisch en Nederlands leren als tweede taal. Voorlopig moet men kiezen onder Antwerpen en Gent, waar dergelijke taalcarrousels succesvol worden georganiseerd door Vormingplus.

Het praatcafé ‘Besedka’ zal georganiseerd worden elke zaterdag ‘s avonds. Voor verdere informatie volg Matrjoshka op haar fb-pagina.

Tekst en foto’s: Ekaterina Verhees

Vorig artikel ‘Mijn klasgenoten vinden het leuk dat ik het Russisch beheers’
Volgend artikel Vlaming in Krasnojarsk: Één

November 2021

Ons steunen

Deel je Trakteer ons op een 
Spasibo bestaat zonder geld, maar niet zonder inspanning. Vind je een artikel leuk? Doneer voor een vrijwilligersvergoeding van je favoriete auteur. Elke cent telt!