Ik stap op, ga naar de busconductrice, betaal gepast de 19 roebel ritgeld, en ... verstijf. Ze spreekt heel luid, met een kwade ondertoon. Pas wanneer ze zich beweegt in de richting van haar prooi, wordt het duidelijk tot wie ze zich richt. Hij verschuilt zich in het rechterhoekje aan de achterkant van de bus. Een met opgedroogd bebloed besmeurd, ooit groen T-shirt in de hand. Een gescheurd vaal T-shirt om het bovenlijf. Vers bloed ter hoogte van de lippen en neus. Kort vettig haar. Begin de dertig. Een verdwaasde, versufte blik. Rustig radeloos. Aanvankelijk reageert hij niet. Dan zacht verontwaardigd dat hij niet weet wat hij verkeerd heeft gedaan. Zij is van een andere soort. Ze kijkt hem agressief aan. Schopt hem tegen de benen onderwijl roepend dat hij zich behoorlijk dient te gedragen. Zijn zij enkel passagier-busconductrice? Ze trekt hem ter hoogte van de knieën zo hard aan de broek dat hij bijna van zijn zitje tuimelt. Wil zij dat hij de bus verlaat? Ze drukt hem terug op zijn plaats. Schreeuwt tegen hem aan. Hij ondergaat, amper reagerend. Een andere passagierster reageert wél. Heel rustig, zelfzeker. Dat ook de busconductrice schuldig is, dat ze zich zo niet hoort te gedragen. Binnen de korste keren, keert de rust op de bus terug. De busconductrice neemt plaats op haar vaste stekje. Een paar halten verder stapt de man af.
Vroege namiddag op weg naar Novosibirsk. Aan de derde halte – we zijn dus nog in Akademgorodok – stapt hij op. Een heel jonge jongeman. Hij voelt zich duidelijk niet lekker. Hij waggelt naar het venstertje en leunt er tegenaan. De conductrice kijkt hem heel streng aan, nadert hem. Brabbelend betaalt hij zijn rit. Streng moederlijk raadt zij hem aan zichzelf samen te rapen.
De hele rit blijft ze hem in de gaten houden. Veroordelend wanneer hij een andere passagier aanspreekt. Moederlijk bezorgd wanneer hij zijn hoofd uit het raampje steekt. Ze staat zelfs recht om het venstertje meer te openen zodat hij zich niet kan bezeren. Onze jongeman roept deze ambivalente houding niet enkel op bij de conductrice. De man van middelbare leeftijd tegen wiens benen hij regelmatig opbotst omdat hij moeite heeft zijn evenwicht te bewaren, kijkt ergerlijk verstoord maar verplaatst zijn eigen benen, meer zelfs, stut onze jongeman wanneer deze dreigt te vallen. Wanneer de jongeman zegt dat hij niet weet hoe thuis te geraken, schiet de conductrice hem opnieuw te hulp. Vraagt eerst zijn adres, vraagt dan aan andere reizigers of er iemand de weg daarheen kent. Een oma meldt zich aan, zij moet dezelfde richting uit. Aan hun beider tussenhalte neemt ze hem voorzichtig bij de elleboog. Wanneer hij er naar haar zin te lang overdoet de bus te verlaten, trekt ze hem met haar mee. Bij het eigenlijke afstappen is het de omgekeerde wereld: zij de jongeman die een oma de bus af helpt.
Tekst en foto: Lieven Vandenhole
