Zashiversk

Sep 12, 2018
Kerk en klokkentoren
Kerk en klokkentoren

De universiteit organiseert geregeld uitstappen. Deze keer staat een openluchtmuseum, dat je enkel op afspraak kan bezoeken, op de agenda. De wacht is niet op de hoogte van ons bezoek. De toegang wordt ons ontzegd. Eén telefoontje volstaat. De vrouwelijke gids komt na een kleine tien minuten aangereden en ook wij mogen het terrein op.

Het museum heeft twee gedeelten. Enerzijds vind je verspreid over de “weide” gedenkstenen. Deze zijn honderden jaren oud. De vroegere bewoners van het oostelijk deel van Rusland waren allen nomaden. Daar waar je stierf, werd je begraven. Daar waar je nomadengemeenschap regelmatig vertoefde, werd een gedenksteen opgericht. Afhankelijk van de periode waarin je leefde en je rijkdom was deze min of meer verfijnd. Ook nu zou je nog dergelijke gedenkstenen in hun natuurlijke omgeving terugvinden. 

Gedenksteen
Gedenksteen

Anderzijds houten gebouwen met een merkwaardig levensverhaal. De kerk en de klokkentoren hebben er een bewogen leven op zitten. Beiden zouden in 1700 voltooid zijn door één dezelfde schrijnwerker uit het dorp Zashiversk aan de rivier Indigirka (Republiek Sacha / Jakoetië). Op de locatie waar dit dorp zou ontstaan, overwinterde in 1639 de ontdekkingsreiziger Postnik Ivanov. Omwille van de gunstige ligging van dit overwinteringsbivak – overvloed aan vis en sabeldieren, kruising van waterwegen, menselijke aanwezigheid in de omgeving – werd besloten hier een uitvalsbasis voor verdere verkenning van het verre Oosten op te richten.

Op zijn hoogtepunt –  eind 18de eeuw – woonden er zo'n 500 mensen. Een klein vijfde was overheidspersoneel: militairen en beambten. De neerwaartse spiraal was al ingezet toen het dorp in 1816 een eerste keer werd getroffen door de pokkenepidemie. Volgens de legende zou na de jaarmarkt een rijkelijk versierde koffer zijn aangetroffen. De sjamaan wou hem diep in het ijs begraven. De priester echter, meende dat deze koffer voorspoed en welvaart zou inluiden. Na het openen van de koffer werd lustig gegrabbeld in zijn rijkelijke inhoud. De volgende dag deed een meedogenloze gast zijn intrede: de pokken. De laatste bewoning wordt afhankelijk van de bron gesitueerd tussen 1863 en 1920. 

Binnenin de kerk
Binnenin de kerk

De restanten van het dorp worden in de jaren 50 toevallig herontdekt door een verkenningsvliegtuig. Na een eerste expeditie in 1969 worden de kerk en de klokkentoren in 1971 per helikopter naar de dichtstbijzijnde luchthaven getransporteerd. Na hun vliegtuigreis worden ze meer dan drieduizend kilometer verderop – in het archeologisch openluchtmuseum van Akademgorodok – door vrijwilligers heropgebouwd.

Tekst en foto's: Lieven Vandenhole

Lees het Dagboek uit Rusland

Vorig artikel History and the detective: reading the Stalinist past in Alexander Terekhov's novel 'Kamennyi most'
Volgend artikel Road trip in de kraj Altaj, 1

Maart 2024

Ons steunen

Deel je Trakteer ons op een 
Spasibo bestaat zonder geld, maar niet zonder inspanning. Vind je een artikel leuk? Doneer voor een vrijwilligersvergoeding van je favoriete auteur. Elke cent telt!