In 1917, dit jaar exact 100 jaar geleden, vonden enkele veelbetekenende veranderingen plaats in de Russische maatschappij. Twee revoluties en het vierde jaar van de Eerste Wereldoorlog lieten diepe littekens na, die ook het verdere verloop van de 20ste eeuw hebben bepaald. Dat was ook een heel belangrijke periode voor de ontwikkeling van de cinema.
Binnen het kader van de Russische revolutie speelt Cinematek een reeks van 23 films, waarin de gebeurtenissen van 1917 vanuit verschillende perspectieven aan de toeschouwer worden getoond.
In de klassiekers van Sergej Eisenstein ‘De staking’, ‘Pantserkruiser Potemkin’ en ‘Oktober’ is te zien hoe één van de bekendste Russische regisseurs cameravoering, montage en perspectief gebruikte om het gevoel van de revolutie over te brengen.
Nog een grote naam in de filmgeschiedenis, Vsevolod Pudovkin, wordt beschouwd als een van de grote meesters van de stomme film in de Sovjet-Unie. Zijn beelden van de revolutie in ‘Het einde van Sint-Petersburg’ houden de kijker gedurende 107 minuten in de greep.
De nieuwe geschiedenis eiste ook nieuwe volkshelden: zo ontstond bv. ‘Shchors’ van Aleksandr Dovzhenko, de derde grote meester van de stomme film in de Sovjet-Unie, naast Eisenstein en Pudovkin.
‘Chapaev’, een van de eerste succesvolle Russische klankfilms, bevat prachtig volksgezang en zachte humor. Ook ‘The man with the gun’ geeft een komisch inzicht in de Russische revolutie vanuit het standpunt van een eenvoudig man.
Tragisch was het noodlot van Aleksandr Askoldov. Door zijn ‘Komissar’, die volgens de censuur niet voldoende heroïsch bleek, werd hij verbannen uit Moskou en mocht hij gedurende de rest van zijn leven geen films meer regisseren. Ook bleef de film gedurende lange tijd verboden.
Nog een opvallende persoon in het programma is Fridrikh Ermler, de maker van ‘Fragment of an Empire’. Hij was filmregisseur, acteur en scenarioschrijver en ontving vier keer de Staatsprijs van de Sovjet-Unie, die werd toegekend aan personen die zich op wetenschappelijk, kunstzinnig of technologisch gebied wisten te onderscheiden.
Het programma bevat ook enkele werken van meesters uit andere landen, zoals de avonturenfilm ‘The Last Command’ van von Sternberg, een Oostenrijks-Amerikaanse filmregisseur die vooral bekend staat als de ontdekker van Marlene Dietrich. Daarnaast zijn ook ‘La révolution d’octobre’ door Frédéric Rossif en het melodrama ‘The Red Dance’ van Raoul Walsh te zien.
‘De val van de Romanovdynastie’ deelt unieke beelden van de Februarirevolutie, die zijn samengesteld door Esfir Shub. Ze was een van de weinige vrouwen die een significante rol speelden in de filmindustrie van die tijd.
Mis zeker de vertoningen van Dziga Vertov niet: hij was een van de belangrijkste pioniers van de documentairefilm. Zijn ‘Het elfde jaar’, ‘Drie zangen over Lenin’, en, uiteraard ’De man met de camera’, de winnaar van ‘de top 50 documentaires aller tijden’, zijn volgens critici en filmmakers onmisbaar in dit programma.
Tekst: Machteld Ryckaert
Het volledige programma, de praktische informatie en ticketverkoop kunnen jullie terugvinden op: www.cinematek.be
