De iconische Volga Gaz M21, de wereldberoemde camera Zenit, grafische ontwerpen van de Olympische Zomerspelen 1980, futuristische huishoudtoestellen, ruimte, mode en speelgoed. De tentoonstelling van Sovjetdesign 1950-1980 laat meer dan 360 objecten zien in een overzicht van de Sovjet-consumptiecultuur.
De tentoonstelling ‘Rode welvaart. Sovjetdesign 1950-1980′ laat in een fascinerend overzicht de geschiedenis van Sovjetdesign zien. Tot aan de jaren vijftig is de consumptiecultuur het communisme vreemd. In 1959 komt daar verandering in als een tentoonstelling in Moskou de ‘American way of living’ presenteert (‘American National Exhibition’). Tussen de overvloed aan goederen van de kapitalistische markt vindt het gedenkwaardige keukendebat tussen partijleider Chroetsjov en president Nixon plaats en wordt de wapenwedloop ter plekke uitgebreid met een concurrentiestrijd om welvaart. Meer dan 360 objecten laten de beste voorbeelden van Sovjetdesign zien, van charmante retroproducten en grafische ontwerpen tot prototypes die staan voor een systematische, functionele en sociale ontwerpbenadering.
Robuust en duurzaam
In het na-oorlogse Rusland staat het moderniseren van de industriële productie centraal. Een voormalige buskruitfabriek wordt marktleider van de wereldberoemde Nevalyashka roly-poly poppen, chemische laboratoria maken democratische parfum – voor elke vrouw verkrijgbaar – en stofzuigers weerspiegelen in hun ontwerp de technologische hoogtestandjes van de ruimtevaart. In de begintijd wordt westers design gekopieerd zoals Franse radio’s en Italiaanse scooters, maar vanaf 1964 ontstaat een onmiskenbaar Sovjetvocabulaire; robuust, duurzaam en constructivistisch geïnspireerd. Een rijke schakering aan producten op het gebied van de auto, jeugd, sport, ruimtevaart, het huishouden, mode en muziek toont het dagelijks leven in een tijd dat materiële welvaart nog in de kinderschoenen staat.
Design als cultuurpolitiek
Design, of technische esthetiek zoals dat in de Sovjet-Unie heet, wordt in de jaren zestig cultuurpolitiek. In 1964 wordt het VNIITE – Onderzoeksinstituut voor Technische Esthetiek van alle Unies – opgericht om ‘verantwoord vormgegeven gebruiksgoed’ te ontwikkelen en de kwaliteit van industriële producten te bewaken met een keurmerk. VNIITE onderzoekt producten op hun gebruikswaarde en stelt tot doel te ontwerpen vanuit de elementaire behoeften van de mens. Dit grootste en onbekendste designinstituut ter wereld sluit in 2013 zijn deuren. De technische esthetiek is zowel buiten als binnen de Sovjet-Unie zelf verborgen gebleven.
Na de val van het communisme en het plotselinge kapitalisme dat in de vroege jaren negentig volgt, schakelen de Russen onmiddellijk over op ‘de beter veronderstelde’ Westerse merkartikelen. Veel van de producten in de tentoonstelling worden niet meer gemaakt; toch worden een decennium later al weer Raketa horloges verkocht. Al kan de tijd er niet meer mee worden teruggezet.
De tentoonstelling is een samenwerking met Moscow Design Museum.
Tickets & info: www.adamuseum.be
Wanneer: 24 januari – 21 mei 2018, 10:00 – 18:00 u (dinsdag gesloten)
Waar: ADAM – Brussels Design Museum
Belgiëplein, 1020 Laken
Vorige tentoonstelling:
26 september 2015 t/m 14 februari 2016,
Kunsthal Rotterdam.
Tel. 010-4400301, www.kunsthal.nl
Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag 10.00 – 17.00 uur, zon- en feestdagen 11.00 – 17.00 uur
Lees ook: De terugkeer van Sovjetretro: “Nostalgie verkoopt”
